Prelekcja dla rodziców pt. Jak z obserwacji dziecka rozpoznać preferowany przez niego styl poznawczy by pomóc mu skuteczniej uczyć się
Każdy z nas prezentuje odrębny, charakterystyczny dla siebie styl poznawania otaczającej go rzeczywistości i myślenia, czyli przetwarzania tych informacji. Mają na to wpływ zarówno wrodzone cechy jak i nabyte. Według badań naukowych 50 % naszych zdolności uczenia się rozwija się w ciągu pierwszych czterech lat życia. (Gordon D., Jeannette V.; Rewolucja w uczeniu się. Poznań 2002, s. 31) Style uczenia się kształtują się zatem we wczesnym dzieciństwie i duży wpływ mają na to rodzaje zabaw w jakie angażowane jest dziecko. Rozróżniamy cztery style poznawcze, będące odpowiednikami naszych głównych zmysłów, za pomocą których docierają do nas informacje, a więc wzrokowcy, słuchowcy, dotykowcy i kinestetycy (mięśnie ruchowe). Odbierając informacje oczywiście wykorzystujemy wszystkie z nich, jednakże nie w jednakowym stopniu. Jeden lub dwa z wymienionych sposobów mamy bardziej rozwinięte niż pozostałe. Często używane przez nas połączenia naszych zmysłów i mięśni z mózgiem utworzyły trwałe, automatyczne i szybkie łącza. Jeżeli chcemy uskutecznić i przyspieszyć proces uczenia się nowego materiału to powinniśmy z tych utartych i wyćwiczonych dróg korzystać. Wtedy uczenie się jest łatwiejsze i szybsze. Możemy zatem pomóc dziecku w rozpoznaniu jego własnych preferencji w tym zakresie obserwując jego zachowania, reakcje i dokonywane wybory. Następnie powinniśmy zadbać o stworzenie jak najlepszego dla niego środowiska do nauki w domu i służyć poradą w wyborze najwłaściwszego sposobu uczenia się. Prześledźmy teraz opisy charakteryzujące poszczególne style i wynikające z tego konsekwencje dla skuteczniejszego sposobu przyswajania i zapamiętywania treści materiału.
WZROKOWCY • to osoby bardzo wrażliwe na elementy wizualne otoczenia, mają dobrą pamięć do twarzy spotkanych osób, ubrania, wyglądu, same również przywiązują dużą wagę do estetyki ubioru i wnętrza swojego pomieszczenia • w czasie rozmowy utrzymują kontakt wzrokowy z rozmówcą, a gdy zastanawiają się nad odpowiedzią mają tendencję do spoglądania ku górze • można je również rozpoznać po używanym słownictwie – Widzę, że to nie jest to o co mi chodzi. Popatrz na to z innej strony. • potrafią wyłapywać błędy w tekście • mają zdolności organizacyjne i wytrwałość w dążeniu do zaplanowanego celu • najskuteczniej uczą się czytając i oglądając, a więc korzystając z materiałów drukowanych, obrazków, programów komputerowych • bardzo przeszkadza im w nauce bałagan, dlatego powinni najpierw uporządkować pokój i materiał do nauki • rozwiązując zadanie matematyczne dobrze jest mieć przed oczyma rozwiązany analogicznie przykład • ponieważ nie skupiają się na bodźcach słuchowych tylko wzrokowych, mogą się uczyć zarówno przy muzyce jak i w ciszy, przy rozmowach i w hałasie • najlepiej zapamiętają notatki w formie mapek, diagramów • powinni używać kolorowych długopisów, podkreśleń
SŁUCHOWCY • to osoby bardzo wrażliwe na dźwięki, mowę, ton głosu, muzykę • łatwo zapamiętują imiona, nazwiska • mówią szybko i rytmicznie, mają miły ton głosu, lubią dużo mówić, zadawać pytania, brać udział w dyskusji • mają tendencję do poprawiania nieprawidłowych sformułowań rozmówcy • doskonale rozumieją i pamiętają to co się do nich mówi, potrafią dokładnie powtórzyć • często używają zwrotów To brzmi obiecująco. Chciałbym usłyszeć, co masz mi do powiedzenia. • rzadko nawiązują kontakt wzrokowy z mówcą, podczas rozmyślania mają tendencję do spoglądania na lewo i prawo w kierunku swoich uszu • zwykle komentują to, co się wokół nich dzieje i czasami może się wydawać, że wszystko krytykują i analizują, słuchowcy jednak nie starają się być krytyczni, po prostu wypowiadają głośno wszystkie swoje myśli, podczas gdy inni ludzie starają się je zachować dla siebie • nie znoszą ciszy, więc gdy jest za cicho często mruczą coś pod nosem lub podśpiewują, lubią gdy włączony jest telewizor lub gra muzyka • gdy się jednak uczą bardzo przeszkadzają im odgłosy, muzyka, muszą wtedy mieć ciszę • najskuteczniej uczą się słuchając nowego materiału, czytając na głos lub rozmawiając o tym z innymi, rodzice chcąc pomóc dziecku, powinni zachęcić go do opowiedzenia co się nauczył, przeczytał bądź przeczytać na głos, żeby dziecko posłuchało
DOTYKOWCY • są bardzo wrażliwi na doznania fizyczne oraz uczucia własne i innych • gdy spotykają osoby to pamiętają jak czuły się w ich towarzystwie • lubią gestykulować gdy mówią, a gdy słuchają lubią trzymać długopis w ręce i bazgrać • są bardzo wrażliwi na komunikaty pozawerbalne, wyraz twarzy, język ciała, nastrój rozmówcy • podczas rozmowy patrzą na rozmówcę chcąc odczytać wyraz jego twarzy i odczuwane emocje, gdy rozmyślają kierują wzrok w dół, często w lewo • lubią opisywać swoje samopoczucie, doznania fizyczne i emocje, mają tendencję do używania zwrotów Nie czuję tego. Nie łapię jego myśli. • nie potrafią się skoncentrować, gdy przypuszczają, że są nie lubiani, dlatego bardzo ważne podczas nauki jest zapewnienie im miłej atmosfery i poczucia bezpieczeństwa • rodzice powinni szczególnie zadbać o przyjazne otoczenie podczas nauki gdyż pozytywne odczucia wspomagają ich zdolność koncentracji • dobrze się uczą przy muzyce, którą lubią, która wywołuje w nich pozytywne uczucia • uczą się poprzez zapisywanie, robienie notatek, chociaż później nie lubią ich czytać • powinni zapisywać kluczowe słowa za pomocą kolorowych długopisów, rysować fantazyjne kształty liter, oblamówki słów w formie emocjonalnych symboli np. serduszek • lepiej zapamiętają przeczytany tekst jeśli włączą w to swoje emocje, np. utożsamiając się z przeżyciami bohatera
KINESTETYCY • są to osoby wyczulone na ruch i działanie w swoim otoczeniu • uczą się poprzez ruch swoich mięśni motorycznych, a więc ruch rąk, nóg, kręgosłupa • potrzebują miejsca by się poruszać, gdy przez dłuższy czas nie mogą się poruszyć wyglądają na emocjonalnie niezrównoważonych • nie potrafią za długo usiedzieć w miejscu, szukają pretekstu, żeby wstać, w klasie są to pierwsi ochotnicy do zrobienia czegokolwiek • nie lubią siedzieć w pozycji wyprostowanej, lubią kołysać się na krześle, wierzgać nogami pod stołem • w rozmowie unikają kontaktu wzrokowego, gdyż bardzo je to rozprasza (rozmówca może odnieść wrażenie, że kinestetyk go nie słucha) myśląc mają tendencję do spoglądania w dół, często kierując wzrok w prawą stronę • mają znakomitą koordynację ruchową i potrafią zsynchronizować swoje ruchy z ruchami innych – taniec grupowy, gimnastyka • ruch to również ruch umysłowy – potrafią przeskakiwać z jednego tematu na drugi, robić dwie rzeczy jednocześnie • są to osoby spragnione przygód, odważne, lubiące wyzwania dlatego też uwielbiają współzawodnictwo, rywalizację, dreszczyk emocji • uczą się metodą prób i błędów, nie lubią teorii • dobre są dla nich gry, quizy, odgrywanie ról • aby mogli się skoncentrować trzeba wyeliminować zakłócenia wywołane ruchem innych w pomieszczeniu, w którym się uczą (gdyż są bardzo wrażliwi na bodźce ruchowe i każdy najmniejszy ruch ich rozprasza, natychmiast kierują wzrok w jego stronę) • aby zapamiętać czytany tekst mogą fizycznie odegrać scenę, albo wyobrazić sobie, że to robią, bądź wyobrazić sobie ruch postaci w czytanym tekście • lepiej zapamiętają to czego się uczą gdy będą w trakcie wykonywać jakieś ruchy – chodzić po pokoju, poruszać ręką, kiwać się itp.
Opracowała: Dorota Mołda
|